Learnings uit het symposium De waarde van kunst, cultuur en erfgoed: katalysator voor stedelijke ontwikkeling
Op 4 september kwamen we samen tijdens het symposium om te spreken over hoe kunst, cultuur en erfgoed een stevige plek krijgen in stedelijke ontwikkeling. Twee vragen stonden daarbij centraal: 1. Hoe maak je de meervoudige waarde van kunst, cultuur en erfgoed zichtbaar en meetbaar? en 2. Hoe zorg je dat deze waarden daadwerkelijk een plek krijgen in de openbare ruimte en in vastgoedontwikkeling? Pas in samenhang krijgen deze perspectieven écht kracht.
DE MEERVOUDIGE WAARDEN VAN KUNST, CULTUUR EN ERFGOED
Kunst en cultuur zijn een bron van inspiratie voor de grote transities waar we voor staan – van duurzaamheid en circulariteit tot inclusieve groei en leefbare steden. Ze maken nieuwe perspectieven zichtbaar, dagen bestaande patronen uit en helpen mensen en organisaties om verandering te omarmen. Ze zijn de zuurstof van de samenleving.
Kunst, cultuur en erfgoed dragen ook bij aan plezier en beleving in de stad, versterken verbinding, talent en gezondheid van bewoners, en vergroten de aantrekkelijkheid van plekken. Ze maken gebieden aantrekkelijk om te wonen en te werken en versterken zo het vestigingsklimaat en de economische structuur. Ook geven ze identiteit en trots. Investeren in kunst, cultuur en erfgoed is daarmee geen kostenpost, maar een investering in brede welvaart en maatschappelijke betekenis!
GEDEELDE WAARDEN VRAGEN OM GEDEELD EIGENAARSCHAP EN NIEUWE STRUCTUREN
Het venijn zit in de start: wie je vanaf het begin betrekt, bepaalt of eigenaarschap breed gedragen en duurzaam verankerd wordt. Tegelijkertijd ontstaat vaak een hiaat: de eerste investeerders lopen de risico’s, terwijl de langetermijnwaarde pas later zichtbaar wordt en vaak bij anderen terechtkomt.
Juist daarom zijn nieuwe vormen van eigenaarschap nodig. Een kleine groep ambassadeurs – een soort ‘coalition of the willing’ of Gideonsbende – kan hierin het verschil maken: zij brengen slagkracht, netwerk en verbeeldingskracht om de beweging te trekken. Daarnaast zijn coöperaties, mede-eigenaarschap en ontwikkelaars die zich langdurig verbinden aan een gebied of een publiek-privaat fonds kansrijke structuren. Door dit te koppelen aan waardemodellen, zoals de vroegere 1%-regeling, kunnen middelen voor kunst en cultuur structureel worden geborgd. Zo worden waarden niet alleen nú verzilverd, maar ook duurzaam verankerd voor de toekomst.
VAN EIGENAARSCHAP NAAR PRAKTIJK
Gedeelde waarden en structuren krijgen pas betekenis wanneer ze daadwerkelijk in de praktijk worden gebracht. Vaak start het met experimenteren op een concrete locatie, waarbij erkend wordt dat niet altijd dezelfde taal wordt gesproken tussen partijen. Cultuurmakelaars kunnen deze brug slaan tussen vastgoed, overheid en cultuur, terwijl makers, kunstenaars en bewoners vanaf het begin aan tafel moeten zitten. Co-creatie en diversiteit zorgen ervoor dat verhalen en ambities breed gedragen en duurzaam verankerd worden. Tijdelijke invullingen, broedplaatsen en betaalbare ruimte vormen vaak de basis voor een blijvende ontwikkeling.
Om experimenten en initiatieven structureel te laten bijdragen, zijn voorspelbare kaders, duidelijke procedures en een meerjarige commitment van betrokken partijen cruciaal. Zo weten makers, investeerders en andere partners waar ze aan toe zijn, en kan het succes van pilots en innovaties daadwerkelijk opgeschaald worden.
Kunst, cultuur en erfgoed worden zo niet alleen de zuurstof van de samenleving, maar ook de katalysator van stedelijke vernieuwing: een investering in steden die vitaal, veerkrachtig en toekomstbestendig zijn.
DOCUMENTATIE
Hieronder vind je de presentatie zoals die gegevens is tijdens het symposium. Daarnaast vind je de key learnings uit dit artikel als .pdf-document.
MEER WETEN OVER DIT ONDERWERP?
EENS VAN GEDACHTEN WISSELEN?
We komen graag met je in contact!
