Vakantieparken als flexibele woonoplossing: kans of Illusie?
De Nederlandse woningmarkt staat onder druk. Steeds meer starters, ouderen, gezinnen en zorgbehoevenden vinden het lastig om een betaalbare woning te vinden. Tegelijkertijd blijft het toerisme groeien. Uit cijfers van het tweede kwartaal van 2025 blijkt dat Nederlandse logiesaccommodaties 15,4 miljoen gasten ontvingen die samen zorgden 43,9 miljoen overnachtingen. Dit is een toename van respectievelijk 4,5% en 5,6% ten opzichte van hetzelfde kwartaal in 2024. Toch ontstaat er op sommige vakantieparken een andere trend: parken veranderen langzaam in woonparken, waar mensen noodgedwongen langdurig verblijven. Deze ontwikkeling herhaalt zich al decennia. De vraag is: hoe komen we tot een structurele oplossing?
VAKANTIEPARKEN IN HET NIEUWS
In de media verschijnen regelmatig berichten over spanningen bij vakantieparken, zoals recent te zien was in de uitzending van Pointer op 14 december 2025. Hier kwam ook adviseur Willem Kraanen aan het woord. Nederlandse vakantieparken worden overgenomen, bewoners die er al jaren wonen moeten soms vertrekken en gemeenten hebben moeite met het beheren van deze situaties. Veel parken zijn feitelijk woonparken geworden, terwijl gemeenten vaak inzetten op het behoud en de groei van toerisme. Sommige parken hebben echter geen toeristisch perspectief meer. Hoe kunnen gemeenten hier effectief mee omgaan?
EERSTE STAPPEN VOOR GEMEENTEN: GRIP KRIJGEN OP PERMANENTE BEWONING
Permanente bewoning op vakantieparken sluipt er vaak ongemerkt in. Mede door inkomsten, crises en persoonlijke omstandigheden. Gemeenten staan voor de uitdaging om van woonparken weer toeristische parken te maken. Bij Ginder adviseren we over deze vraagstukken. Een goede inschrijvingsprocedure blijkt cruciaal. Door deze procedure ontstaat er grip: nieuwe bewoners kunnen niet zomaar blijven wonen op het park, handhaving volgt direct. Inschrijving in de Basisregistratie Personen (BRP) betekent geen goedkeuring voor permanente bewoning. Gemeenten moeten bij inschrijving direct het gesprek aangaan: Wat zijn de beweegredenen? Zijn er alternatieven? Strakke handhaving zorgt ervoor dat het aantal permanente bewoners niet verder groeit en dat huidige bewoners het park uiteindelijk verlaten. Zo kan het park stap voor stap weer zijn toeristische functie terugkrijgen, zonder grootschalige handhavingstrajecten en maatschappelijke onrust.
NIEUWE KANSEN: HYBRIDE VORMEN EN FLEXWONEN
Wanneer recreatie geen perspectief meer heeft, kunnen hybride vormen en flexwonen uitkomst bieden. Gemeenten moeten inventariseren welke parken geschikt zijn voor tijdelijke bewoning en zich richten op doelgroepen als ouderen of starters. Instrumenten zoals de transformatieladder helpen bij het beoordelen van de geschiktheid. Op bepaalde locaties kan transformatie naar permanente bewoning een optie zijn, mits zorgvuldig afgestemd op lokale behoeften. Toekomstige mixvormen waarbij parken gedeeltelijk recreatief en gedeeltelijk flexibel voor wonen worden ingezet, zijn daarbij denkbaar. Elke situatie vraagt om maatwerk en samenwerking tussen gemeenten, vastgoedeigenaren en andere betrokkenen. Zo dragen initiatieven niet alleen bij aan vitale recreatieparken, maar ook aan brede welvaart in de regio.
FLEXIBELE WOONVORMEN: INVENTARISATIE EN DOELGROEPBEPALING
In regio’s met een groot woningtekort lijken flexibele woonvormen op vakantieparken een oplossing. Niet elk park is geschikt. Gemeenten moeten inventariseren en duidelijk kiezen voor een doelgroep, zoals senioren, zorgbehoevenden, spoedzoekers of starters. Afstemming op de doelgroep en heldere randvoorwaarden zijn essentieel. De transformatieladder van Ginder biedt gemeenten houvast bij het beoordelen van parken. Parken met een hoge transformatiescore zijn kansrijk voor (flex)wonen, waarbij de bestemming flexibel ingevuld kan worden.
GEDOGEN EN MAATWERK: TIJDELIJKE BEWONING ALS NOODOPLOSSING
Tijdelijke bewoning op een park kan uit sociaal oogpunt gewenst zijn. Denk aan mensen die tussen twee woningen in zitten of gescheiden zijn en dringend onderdak nodig hebben. Gemeenten kunnen voor deze groepen een gedoogverklaring afgeven, altijd met een duidelijke einddatum. Zo blijft het toezicht strak en groeit het aantal permanente bewoners niet verder. Het uiteindelijke doel blijft: vakantieparken weer gebruiken waarvoor ze bedoeld zijn, zonder dat mensen buiten hun schuld op straat komen te staan.
PERMANENTE BEWONING: UITZONDERING EN TRANSFORMATIEPLAN
Transformatie naar permanente bewoning is geen standaardoplossing. Op sommige locaties is de situatie zodanig dat parken op woonwijken lijken. Ligt een park naast een dorpskern en is de woningnood hoog, dan kan permanente bewoning een optie zijn, mits zorgvuldig uitgewerkt in een transformatieplan. Dit vergt tijd, middelen en inzet, maar kan de leefomgeving en het landschap verbeteren, en een bijdrage leveren aan het verminderen van de woningnood.
TOEKOMSTPERSPECTIEF: FLEXIBELE BENADERING EN MIXVORMEN
Een flexibele benadering van vakantieparken biedt kansen om verschillende maatschappelijke vraagstukken te adresseren. Niet-vitale parken kunnen profiteren van (gedeeltelijke) transformatie naar wonen. De vraag is of er in de toekomst parken ontstaan met bijvoorbeeld 400 recreatieve huisjes en 200 flexibele woningen, zoals oud Rijksbouwmeester Floris Alkemade voorstelde. Misschien ontstaan er dynamische parken met een flexibele laag die inspeelt op de actuele behoefte.
Elke situatie vraagt om maatwerk, een helder eindbeeld en voortdurende monitoring. Gemeenten, vastgoedeigenaren, financiers en omgevingspartijen moeten gezamenlijk optrekken om tot realistische scenario’s te komen.
CONCLUSIE: NAAR EEN GEZONDER VAKANTIEPARKLANDSCHAP
De toekomst van vakantieparken vraagt visie, lef en samenwerking. Met duidelijke inschrijvingsprocedures en maatwerk kunnen gemeenten sturen op een gezonde balans tussen wonen en recreatie. Door tijdig te handelen vergroten zij de overlevingskansen van niet-vitale parken, dragen ze bij aan het oplossen van het woningtekort en behouden ze waardevol recreatiegebied.
Bent u benieuwd naar de mogelijkheden voor uw gemeente of regio? Onze experts denken graag mee. Pointer-kijkers worden uitgenodigd om in gesprek te gaan; samen werken we aan toekomstbestendige vakantieparken. Voor meer informatie: neem contact op met Willem Kraanen en Jikke van Haeften.
MEER WETEN OVER DIT ONDERWERP?
EENS VAN GEDACHTEN WISSELEN?
We komen graag met je in contact!
